بررسی‌ وراثت‌پذیری صفات مهم زراعی گندم نان در شرایط تنش خشکی با استفاده از روش تجزیۀ میانگین نسل‌ها در تلاقی روشن×کویر

با توجه به اینکه غلات در مراحل مختلفی تحت تأثیر تنش خشکی قرار می‌گیرند. بدین منظور بررسی تعیین نحوۀ عمل ژن در گندم نان در شرایط تنش خشکی، روش تجزیۀ میانگین نسل‌ها، با نسل‌های F1، F2 و  F3به‌دست‌آمده از تلاقی رقم‌های روشن و کویر استفاده شد. تجزیۀ میانگین نسل­ها با استفاده از آزمون مقیاس مشترک انجام شد. فراسنجه‌های ژنتیکی شامل اثر افزایشی [d]، غالبیت [h]، اثر متقابل غیر همردیف ژنی (اپیستازی) افزایشی × افزایشی [i] و غالبیت × غالبیت [l] برای صفات شمار پنجه، ارتفاع بوته، طول ریشک، طول سنبله، طول پدانکل، شمار دانه در سنبله، شمار دانه در بوته، طول برگ پرچم و عملکرد دانه در بوته محاسبه شد. در بیشتر صفات اثر غالبیت ژن‌ها مهم‌تر از اثر افزایشی بود، بنابراین برای این صفات گزینش باید تا نسل­های دیرتر یعنی تا دسترسی به سطح بالایی از تثبیت ژنی به تأخیر بیافتد. همچنین اثر متقابل غیر همردیف ژنی افزایشی × افزایشی یا [i] نسبت به اثر غالبیت × غالبیت یا [l] اهمیت بیشتری داشت. وراثت‌پذیری عمومی برای صفات مورد بررسی بین 95/0-52/0 بود. درحالی‌که، وراثت‌پذیری خصوصی 76/0-32/0 بود. میزان دورگ برتری (هتروزیس) نسبت به میانگین والدین برای همۀ صفات مثبت بود. انتخاب در نسل‌های پیشرفته، در این جمعیت در حال تفرق می‌تواند برای بهبود عملکرد در شرایط تنش خشکی مؤثر باشد.